در زبان انگلیسی، همیشه لازم نیست سؤالها را مستقیم بپرسیم؛ گاهی برای مؤدبتر صحبت کردن، از ساختار سؤالات غیر مستقیم (Indirect Questions) استفاده میکنیم. این نوع سؤالها معمولاً در موقعیتهای رسمی، مکالمات حرفهای یا زمانی که میخواهیم مؤدبانهتر و محترمانهتر حرف بزنیم، به کار میروند. در این مقاله یاد میگیریم چگونه سؤال مستقیم را به سؤال غیر مستقیم تبدیل کنیم، با عبارات پرکاربردی مثل “Could you tell me” و “Do you know” آشنا میشویم و دهها مثال واقعی از مکالمات روزمره را بررسی میکنیم تا بتوانید بهراحتی در موقعیتهای مختلف از آنها استفاده کنید.
تبدیل سؤالهای مستقیم به سؤالهای غیرمستقیم در انگلیسی
یکی از راههای مؤدبانهتر سؤال پرسیدن در زبان انگلیسی، استفاده از سؤالات غیرمستقیم (Indirect Questions) است. در این حالت، سؤال شما رسمیتر و مودبانهتر به نظر میرسد و برای موقعیتهای رسمی، مصاحبهها یا مکالمات حرفهای بسیار کاربرد دارد.
🔹 قاعده کلی تبدیل سؤال مستقیم به سؤال غیرمستقیم
برای تبدیل یک سؤال مستقیم (Direct Question) به سؤال غیرمستقیم (Indirect Question) باید دو مرحله را دنبال کنید:
اضافه کردن عبارت مودبانه یا مقدمهی پرسش در ابتدای جمله، عباراتی مانند موارد زیر را به کار ببرید:
Could you tell me…
Do you know…
Would you mind telling me…
Can you explain…
تبدیل ساختار سؤال به جملهی خبری بخش دوم جمله، دیگر فرم سؤالی ندارد. یعنی فعلهای کمکی مانند do، does، did حذف میشوند و ترتیب کلمات مانند جملهی خبری است.
✳️ مثالهای تبدیل سؤال مستقیم به غیرمستقیم
سؤال مستقیم: Where do you live? سؤال غیرمستقیم: Could you tell me where you live?
در این مثال، فعل کمکی do حذف شده و جمله به فرم خبری درآمده است.
سؤال مستقیم: Where did you live? سؤال غیرمستقیم: Could you tell me where you lived?
در اینجا، چون فعل کمکی did حذف شده، فعل اصلی (live) به زمان گذشته (lived) تبدیل شده است.
💡 نکات مهم در ساخت سؤال غیرمستقیم
همیشه جمله را با یکی از عبارات مقدماتی مودبانه آغاز کنید.
در قسمت دوم جمله (یعنی خود سؤال)، ترتیب کلمات مثل جملهی خبری است، نه جملهی سؤالی. یعنی جابهجایی بین فاعل و فعل نداریم.
سؤال مستقیم: Where is Ali? سؤال غیرمستقیم: Can you tell me where Ali is?
در جمله بالا، فعل is بعد از فاعل آمده است، چون ساختار جمله خبری شده و دیگر جابهجایی نداریم.
عبارات کاربردی در سؤالات غیرمستقیم انگلیسی (Indirect Question Phrases)
عبارات کاربردی در سؤالات غیرمستقیم انگلیسی
برای ساخت سؤالهای غیرمستقیم در انگلیسی (Indirect Questions) باید از عبارات خاصی در ابتدای جمله استفاده کنید. این عبارات، جمله را مودبانهتر و رسمیتر میکنند و بیشتر در مکالمات حرفهای، موقعیتهای اداری و یا گفتگوهای مؤدبانه به کار میروند.
🔹 چگونه از این عبارات استفاده کنیم؟
برای تبدیل جملهی سؤالی مستقیم به غیرمستقیم، کافی است یکی از عبارات زیر را در ابتدای جمله بیاورید. به این ترتیب، سؤال مستقیم شما به شکلی مؤدبانه و غیرمستقیم بیان میشود.
🗒️ پرکاربردترین عبارات در سؤالات غیرمستقیم
عبارت انگلیسی
معنی فارسی
Do you know…
آیا میدانی…؟
Can you tell me…
میتوانی به من بگویی…؟
Could you tell me…
آیا ممکن است بگویی…؟
I wondered…
برایم سؤال بود که…
I was wondering…
برام سؤال بود که…
Do you have any idea…
نظری داری دربارهی اینکه…؟
I’d like to know…
میخواهم بدانم…
Would it be possible…
آیا ممکن است که…؟
Is there any chance…
آیا شانسی هست که…؟
I’m asking…
دارم میپرسم که…
Would you mind…?
آیا اشکالی دارد اگر…؟
✳️ مثالهای تبدیل سؤال مستقیم به غیرمستقیم
سؤال مستقیم: Where is the police office? سؤال غیرمستقیم: Do you know where the police office is? (آیا میدانی اداره پلیس کجاست؟)
در جمله بالا، با افزودن عبارت Do you know، ساختار سؤال به شکل غیرمستقیم و مؤدبانه تغییر کرده است.
🔸 مثال دیگر با تغییر ساختار جمله
سؤال مستقیم: Where’s the bus station? سؤال غیرمستقیم: Do you know where the bus station is? یا میتوان گفت: Can you tell me if the bus station is near here? (میتوانی به من بگویی آیا ایستگاه اتوبوس این نزدیکی است؟)
در جمله بالا از if به جای whether استفاده شده که در محاوره طبیعیتر است.
🔹 مثال از نوع خبری سؤال غیرمستقیم
جمله: She asked whether I liked cheese. (او پرسید که آیا پنیر دوست دارم.)
در این نوع ساختار، سؤال مستقیم در قالب جملهی خبری آمده است و در پایان جمله علامت سؤال حذف میشود.
💡 نکته مهم: رابطه بین سؤال غیرمستقیم و عبارت اسمی (Noun Clause)
در واقع، سؤالات غیرمستقیم نوعی جملهی اسمی (noun clause) هستند که نقش مفعولی در جمله دارند. برای اطمینان از درستی ساختار، میتوانید کل عبارت پرسشی را با یک ضمیر (مثل it) جایگزین کنید. اگر جمله از نظر معنا درست بود، یعنی ساختار شما صحیح است.
مثلاً: ✅ Do you know where the police office is? ➡ Do you know it? → جمله از نظر معنایی درست است، پس ساختار صحیح است.
انواع سؤالات غیرمستقیم در انگلیسی (Types of Indirect Questions in English)
سؤالات غیرمستقیم در زبان انگلیسی معمولاً در دو حالت به کار میروند:
به صورت پرسش واقعی (Question Form)
به صورت عبارت درون جمله خبری (Reported or Embedded Question)
به بیان ساده، گاهی خود جمله سؤال است، و گاهی سؤال مستقیم در دل یک جملهی خبری جای میگیرد. در ادامه، هر نوع را با مثالهای کاربردی بررسی میکنیم 👇
۱. سؤالات غیرمستقیم با پاسخ بله/خیر (Yes/No Indirect Questions)
اگر سؤال مستقیم شما با پاسخ «بله» یا «خیر» همراه است، هنگام تبدیل آن به سؤال غیرمستقیم باید از if یا whether استفاده کنید.
مثالها:
سؤال مستقیم: Are you cold? سؤال غیرمستقیم: I’m asking if you are cold. یا I’m asking whether you are cold.
🔸 نکته: قبل از if یا whether معمولاً از عباراتی مانند I’m asking, I wonder, یا She asked استفاده میشود تا جمله معنای کاملی پیدا کند.
🔹 ۲. سؤالات غیرمستقیم با کلمات پرسشی (Wh- Indirect Questions)
اگر سؤال مستقیم با یکی از کلمات پرسشی (wh- words) مانند what, when, where, why, who, how آغاز شود، سؤال غیرمستقیم نیز با همان کلمه شروع میشود. در این حالت، ترتیب کلمات مثل جمله خبری است (یعنی فاعل قبل از فعل میآید).
مثالها:
سؤال مستقیم: What time is it? سؤال غیرمستقیم: I’m asking what the time is.
سؤال مستقیم: Where are you going? سؤال غیرمستقیم: I’m asking where you are going.
مثالهای بیشتر از سؤالات غیرمستقیم انگلیسی
I wonder whether Anne is going to the party. (نمیدانم آنا به مهمانی میرود یا نه.)
سؤال مستقیم آن: Is Anne going to the party?
Could you tell me what day it is? (میتونی به من بگی چه روزیه؟)
سؤال مستقیم آن: What day is it?
She hasn’t decided whether she should join. (او تصمیم نگرفته که آیا باید ملحق شود یا نه.)
سؤال مستقیم: Should she join?
They don’t know what route they should take. (آنها نمیدانند چه مسیری را باید بروند.)
🔹 پرسشهای غیرمستقیم با کلمات پرسشی (Wh- Questions)
برای ساخت این نوع سؤالات، از یکی از کلمات پرسشی زیر استفاده میکنیم: where, what, when, who, why, how این سؤالات برای گرفتن اطلاعات مشخص به کار میروند.
مثال: Can you tell me where Ali is? در این جمله، بخش where Ali is یک noun clause (عبارت اسمی) است که نقش مفعول جمله را دارد.
ساختار کلی:
Indirect question phrase + noun clause مثلاً: Can you tell me + where Ali is?
🔸 پرسشهای غیرمستقیم بله/خیر با if / whether
برخی از سؤالات غیرمستقیم کلمه پرسشی wh- ندارند. در این حالت باید از if یا whether استفاده کنید.
مثالها:
سؤال مستقیم: Has the game started yet? سؤال غیرمستقیم: Do you know if / whether the game has started yet? (میدانی که آیا بازی شروع شده یا نه؟)
سؤال مستقیم: Are they coming with us? سؤال غیرمستقیم: Do you know whether they’re coming with us? (میدانی آیا آنها با ما میآیند یا نه؟)
نکته مهم: در جملات غیرمستقیم، ترتیب کلمات مانند جمله خبری است. بنابراین نمیگوییم: ❌ Do you know are they coming with us? بلکه باید بگوییم: ✅ Do you know whether they’re coming with us?
🔹 ۳. درخواست مؤدبانه با سؤالات غیرمستقیم (Polite Requests with Indirect Questions)
گاهی از سؤالات غیرمستقیم برای درخواست مؤدبانهتر استفاده میشود. حتی اگر جمله مستقیم باشد، ممکن است لحنی تند یا خشک داشته باشد؛ در این حالت، میتوان با ساخت غیرمستقیم آن را نرمتر و محترمانهتر بیان کرد.
📘 مثال مستقیم: Can you please help me do my homework? (میتوانی لطفاً کمکم کنی تکلیفم را انجام دهم؟)
📘 حالت غیرمستقیم و مودبانه: Is there any chance you could help me do my homework? (آیا شانسی وجود دارد که کمکم کنی تکلیفم را انجام دهم؟) یا Would it be possible for you to help me do my homework? (آیا ممکن است به من کمک کنی تکلیفم را انجام دهم؟)
همچنین میتوانید از عبارت I was wondering if… استفاده کنید که لحن را بسیار مودبانهتر میکند:
I was wondering if you could help me do my homework. (برایم سؤال بود که آیا میتوانی کمکم کنی تکلیفم را انجام دهم.)
در این حالت جمله با نقطه تمام میشود، چون در واقع درخواست مؤدبانه است، نه سؤال واقعی.
🔸 مثال دیگر:
سؤال مستقیم: Did you finish the report? (گزارش را تمام کردی؟)
سؤال غیرمستقیم: I was wondering if you finished the report. (برایم سؤال بود که آیا گزارش را تمام کردی یا نه.)
نکات تکمیلی و مثالهای بیشتر از سوالات غیر مستقیم در انگلیسی (Indirect Questions)
در ادامه با چند مثال مهم و کاربردی از سوالات غیر مستقیم در زبان انگلیسی آشنا میشوید. در هر مثال، ابتدا جملهی مستقیم (Direct Question) را میبینید، سپس شکل غیرمستقیم (Indirect Question) و در نهایت نکتهی گرامری مربوط به آن بررسی شده است.
🟩 مثال 1
Direct: Where is Tehran Street? خیابان تهران کجاست؟
Indirect: Could you tell me where Tehran Street is? میتونید بگید خیابان تهران کجاست؟
📘 نکته: در سوالات غیرمستقیم که شامل فعلهای is/are هستند، فعل بعد از فاعل قرار میگیرد (برخلاف سوال مستقیم).
🟩 مثال 2
Direct: What time does the bank open? بانک چه ساعتی باز میشود؟
Indirect: Do you know what time the bank opens? آیا میدانید بانک چه ساعتی باز میشود؟
📘 نکته: در سوالات غیرمستقیم از do/does/did استفاده نمیشود، و فعل اصلی به حالت خبری درمیآید (open → opens).
🟩 مثال 3
Direct: Why did you move to Europe? چرا به اروپا رفتی؟
Indirect: I was wondering why you moved to Europe. برایم جالب بود که چرا به اروپا مهاجرت کردی.
📘 نکته: در این نوع سوال غیرمستقیم از فعل کمکی استفاده نمیشود. عبارت I was wondering لحن جمله را مودبانهتر میکند.
🟩 مثال 4
Direct: How much does this motorcycle cost? قیمت این موتور سیکلت چقدر است؟
Indirect: I’d like to know how much this motorcycle costs. میخوام بدونم قیمت این موتور سیکلت چقدره.
📘 نکته: در جمله غیرمستقیم does حذف میشود و فعل اصلی به شکل خبری (costs) تغییر میکند.
حال که با ساختار و کاربرد پرسشهای غیر مستقیم آشنا شدیم، بیایید ببینیم این نوع سوالات چگونه در زمانهای مختلف زبان انگلیسی ساخته میشوند. برای هر زمان، ابتدا جملهی سوال مستقیم (Direct Question) و سپس شکل غیر مستقیم (Indirect Question) آورده شده است.
پرسشهای بله/خیر (Yes/No Questions) در زمانهای مختلف
زمان
سوال مستقیم (Direct)
سوال غیر مستقیم (Indirect)
حال ساده با be (Simple Present – be)
Is he Spanish? آیا او اسپانیایی است؟
Can you tell me if he is Spanish? میتونی بگی آیا او اسپانیایی است؟
حال استمراری (Present Continuous)
Is the restaurant closing now? آیا رستوران دارد میبندد؟
Can you tell me if the restaurant is closing now?
گذشته ساده با be (Simple Past – be)
Was he late for the meeting? او دیر رسید؟
Can you tell me if he was late for the meeting?
گذشته استمراری (Past Continuous)
Were you watching TV at 3 a.m.?
Can you tell me if you were watching TV at 3 a.m.?
حال کامل (Present Perfect)
Has Lucy been to Mexico?
Can you tell me if Lucy has been to Mexico?
حال کامل استمراری (Present Perfect Continuous)
Has she been living here long?
Can you tell me if she has been living here long?
گذشته کامل (Past Perfect)
Had she found this job when she moved here?
Can you tell me if she had found this job when she moved here?
گذشته کامل استمراری (Past Perfect Continuous)
Had she been living here long when she met you?
Can you tell me if she had been living here long when she met you?
آینده ساده با will (Future Simple – will)
Will she start her new job next week?
Can you tell me if she will start her new job next week?
آینده ساده با going to (Future – going to)
Is it going to rain later?
Can you tell me if it is going to rain later?
آینده استمراری (Future Continuous)
Will Lisa be meeting the boss later?
Can you tell me if Lisa will be meeting the boss later?
آینده کامل (Future Perfect)
Will he have finished the report by tonight?
Can you tell me if he will have finished the report by tonight?
آینده کامل استمراری (Future Perfect Continuous)
Will he have been studying French for 20 years when he retires?
Can you tell me if he will have been studying French for 20 years when he retires?
افعال مدال (Modal Verbs)
Should we start now?
Can you tell me if we should start now?
نکته: در تمامی این سوالات، چون پاسخ آنها با بله یا خیر داده میشود، از if یا whether برای غیرمستقیم کردن سوال استفاده میکنیم.
اگر در سوال مستقیم از فعل “be” استفاده نشده باشد، در حالت غیرمستقیم دیگر نیازی به do / does / did نداریم:
زمان
سوال مستقیم
سوال غیرمستقیم
حال ساده با هر فعلی به جز be
Does David live in London? آیا دیوید در لندن زندگی میکند؟
Can you tell me if David lives in London?
گذشته ساده با هر فعلی به جز be
Did Amanda call John yesterday? آماندا دیروز به جان زنگ زد؟
Can you tell me if Amanda called John yesterday?
نکته: در جمله غیرمستقیم، فقط از if استفاده میکنیم و ترتیب جمله به حالت خبری برمیگردد.
سوالات با کلمات پرسشی (Wh- Questions)
در سوالات غیرمستقیم با کلمات پرسشی مانند what, where, when, why, how, who نیازی به استفاده از do/does/did یا تغییر زمان (مثل Reported Speech) نداریم. فقط ساختار جمله به حالت خبری درمیآید.
زمان
سوال مستقیم
سوال غیر مستقیم
حال ساده با be
Why is he unhappy?
Can you tell me why he is unhappy?
حال استمراری
When is the restaurant closing?
Can you tell me when the restaurant is closing?
گذشته ساده با be
Why was he late for the meeting?
Can you tell me why he was late for the meeting?
گذشته استمراری
What were you doing there?
Can you tell me what you were doing there?
حال کامل
Where has Lucy been?
Can you tell me where Lucy has been?
حال کامل استمراری
How long has she been living here?
Can you tell me how long she has been living here?
گذشته کامل
Why had she quit her job before she moved here?
Can you tell me why she had quit her job before she moved here?
گذشته کامل استمراری
How long had she been living here when she met you?
Can you tell me how long she had been living here when she met you?
آینده ساده با will
When will she start her new job?
Can you tell me when she will start her new job?
آینده با going to
When is it going to rain?
Can you tell me when it is going to rain?
آینده استمراری
What time will Lisa be meeting the boss?
Can you tell me what time Lisa will be meeting the boss?
آینده کامل
When will he have finished the report?
Can you tell me when he will have finished the report?
آینده کامل استمراری
How long will he have been studying French when he retires?
Can you tell me how long he will have been studying French when he retires?
افعال مدال
What should we do now?
Can you tell me what we should do now?
نکات مهم
در سوالات غیرمستقیم ترتیب کلمات به حالت جملهی خبری درمیآید.
از do / does / did استفاده نمیشود.
برای سوالات بله/خیر از if یا whether استفاده کنید.
در سوالات با کلمات پرسشی (wh-)، ساختار جمله ساده و بدون وارونگی است.
برای مودبانهتر کردن جمله میتوانید از عبارتهایی مثل Could you tell me…, Do you know…, I was wondering if… استفاده کنید.
اشتباهات رایج در سؤالات غیرمستقیم در انگلیسی (Common Mistakes in Indirect Questions)
یکی از اشتباهات بسیار رایج زبانآموزان در ساخت سؤالات غیرمستقیم (Indirect Questions)، حفظ کردن ترتیب پرسشی جمله است. در حالی که در این نوع سؤالها، ترتیب کلمات باید مثل جملهی خبری باشد، نه جملهی پرسشی.
بهعبارت دیگر، وقتی از عباراتی مثل Could you tell me…, Do you know…, یا I was wondering… استفاده میکنیم، باید فاعل قبل از فعل بیاید.
🔹 مثال درست: ✅ Could you tell me where the station is? میتوانید به من بگویید ایستگاه کجاست؟
🔸 مثال نادرست: ❌ Could you tell me where is the station?
در جملهی اشتباه بالا، ترتیب پرسشی «is the station» حفظ شده است؛ در حالی که پس از عبارتهایی مثل Could you tell me، جملهی بعدی باید به شکل خبری نوشته شود (the station is).
به همین ترتیب، اگر فعل کمکی مانند do، does یا did در جملهی مستقیم وجود داشته باشد، در شکل غیرمستقیم حذف میشود و فعل اصلی متناسب با زمان جمله صرف میشود.
📍 نکته مهم: برای اطمینان از درست بودن ساختار جملهی غیرمستقیم، میتوانید جملهی پرسشی را در ذهنتان به یک جملهی خبری تبدیل کنید. اگر معنی طبیعی داشت، یعنی ساختار شما صحیح است.
سؤالات غیر مستقیم در انگلیسی راهی مؤدبانه برای پرسیدن سؤال هستند که در مکالمات روزمره، مکاتبات رسمی و موقعیتهای حرفهای کاربرد زیادی دارند. برای ساخت آنها کافی است جمله را با عباراتی مانند Do you know, Could you tell me, I was wondering و غیره شروع کنید، سپس سؤال مستقیم را به ساختار خبری تبدیل کنید (بدون do، does یا did). بهخاطر داشته باشید که ترتیب فاعل و فعل در سؤال غیر مستقیم مانند جمله خبری است، نه پرسشی. با تمرین مثالهای گفتهشده در این مقاله، میتوانید بهسادگی سؤالات خود را مؤدبانهتر و طبیعیتر مطرح کنید.
سوالات متداول درباره سوالات غیرمستقیم در انگلیسی
جملات غیرمستقیم در انگلیسی چیست؟
جملات غیرمستقیم یا Indirect Questions نوعی جمله پرسشی هستند که بهجای پرسیدن مستقیم سؤال، آن را مودبانهتر یا رسمیتر بیان میکنیم. مثلاً بهجای اینکه بگوییم: Where is the station? میگوییم: Could you tell me where the station is?
تفاوت Direct Question و Indirect Question در چیست؟
در Direct Question ترتیب جمله پرسشی است (فعل قبل از فاعل میآید): Where is Ali? اما در Indirect Question ترتیب جمله خبری است (فاعل قبل از فعل میآید): Can you tell me where Ali is?
آیا جملات غیرمستقیم همان نقل قول غیرمستقیم (Indirect Speech) هستند؟
خیر ❌ جملات غیرمستقیم در اینجا به معنی سؤال غیرمستقیم هستند، نه نقلقول غیرمستقیم (Reported Speech). در Indirect Speech جمله خبری را گزارش میکنیم، مثل: She said (that) she was tired. ولی در Indirect Question هدف، پرسیدن مؤدبانه یک سؤال است، مثل: I was wondering where she was.
آیا در سوالات غیرمستقیم از Do / Does / Did استفاده میشود؟
خیر. در Indirect Questions دیگر نیازی به افعال کمکی do / does / did نیست. فعل اصلی را متناسب با زمان جمله صرف میکنیم. مثلاً: What time does the bank open? → Do you know what time the bank opens?
گرامر Do you know در انگلیسی چه کاربردی دارد؟
عبارت Do you know… یکی از رایجترین ساختارها برای شروع سوالات غیرمستقیم است و برای مودبانه پرسیدن سؤال به کار میرود. مثلاً: Do you know where the police station is?
آیا میتوان از if یا whether در سوالات غیرمستقیم استفاده کرد؟
بله ✅ در سوالاتی که جوابشان بله یا خیر است، از if یا whether استفاده میکنیم. مثلاً: Do you know if he is at home? She asked whether I liked cheese.
فرق گرامر direct and indirect در انگلیسی چیست؟
در حالت کلی، “direct and indirect grammar” میتواند به دو نوع جمله اشاره داشته باشد: Direct and Indirect Speech → نقل قول مستقیم و غیرمستقیم Direct and Indirect Questions → سوالات مستقیم و غیرمستقیم در هر دو حالت، مفهوم “indirect” به نوعی جمله اشاره دارد که غیرمستقیم، مودبانه یا غیرنقلقولی است.
دیدگاهتان را بنویسید