آموزش زبان انگلیسی در خواب تلاشی برای ارتقای سطح زبان‌آموز، در خواب، با پخش کردن مطالب صوتی آموزشی است. پژوهش‌های فراوانی برای پذیرش و یا رد این موضوع انجام‌شده است، زیرا خیلی جالب می‌شود اگر واقعاً انسان بتواند در خواب آموزش ببیند. یعنی اگر این امکان وجود داشته باشد که زبان‌آموز در خواب چیزی یاد بگیرد، شاید یادگیری زبان بسیار ساده‌تر از آن چیزی بشود که الآن مشاهده می‌کنیم. البته پژوهش‌هایی که در رابطه با امکان آموزش در خواب انجام‌شده است تنها برای یادگیری زبان نبوده است. بلکه دیگر موارد را نیز شامل می‌شده است.
مدت زمان تخمینی مطالعه: 9 دقیقه
فهرست مطالب
- آیا واقعاً امکان آموزش زبان انگلیسی در خواب وجود دارد؟
- چرا برخی پژوهش‌ها آموزش زبان انگلیسی در خواب را تأیید کرده‌اند؟
- پدیده‌ی جانبداری پژوهشگر در مقالات علمی
- تحقیقات کوتاه‌مدت
- تحقیقات در شرایط خاص با نتایج ضعیف
- تحقیقات روی مطالبی که قبلاً آموزش‌دیده‌شده است
- تحقیقات روی موارد بسیار ساده
- آموزش زبان انگیسی در حالت نیمه هوشیار یا همان خواب و بیدار
- نتیجه‌گیری
- یک پیشنهاد
آیا واقعاً امکان آموزش زبان انگلیسی در خواب وجود دارد؟
پژوهش‌های زیادی در رابطه با امکان آموختن در خواب انجام‌شده است. خیلی‌ها این موضوع را قویاً رد کرده‌اند. اما برخی از این پژوهش‌ها نیز این موضوع را تأیید کرده‌اند. بنابراین این سؤال به وجود می‌آید که آیا واقعاً امکان آموزش در خواب وجود دارد یا خیر.
حقیقت آن است که آموزش در “خواب” یعنی هنگامیکه شخص ناهشیار است، به‌طورقطع نشدنی است. برای بررسی این موضوع، دانشمندان الکترودهایی به مغز شمار زیادی آزمایش‌شونده متصل کردند تا به آن‌ها این توانایی را بدهد که مطالب صوتی را تنها هنگامیکه آن‌ها ناهشیار هستند پخش کنند. همان‌گونه که قابل پیش‌بینی بود، آزمایش‌شدگان هنگامیکه به خواب رفتند هیچ‌چیزی یاد نگرفتند. باوجوداینکه این بررسی‌ها در سال ۱۹۵۰ میلادی منتشر شده است، ولی سازمان‌های تجاری هنوز برای سالیان متمادی زیر نام پرسود و مجذوب‌کننده‌ی یادگیری در خواب، محصولات گوناگونی را به بازار ارائه داده‌اند. درحالی‌که روش‌هایشان از هیچ پایه‌ی علمی برخوردار نبوده است
چرا برخی پژوهش‌ها آموزش زبان انگلیسی در خواب را تأیید کرده‌اند؟
برای اینکه موضوعی به اهمیت آموزش در خواب مورد تأیید قرار بگیرد نیازمند این است که مقالات بسیار زیادی در تأیید آن چاپ شود. الآن هر موضوع کم‌اهمیتی را که بگردی، در مجلات معتبر مقالات متعددی برای آن موضوع پیدا می‌شود. بنابراین کمبود تعداد مقالات تأییدکننده‌ی آموزش در خواب این شک را تقویت می‌کند که موضوع اساساً پایه‌ی علمی نداشته باشد و یا بسیار کم‌اهمیت باشد.
به‌هرحال تعدادی مقاله در این زمینه نوشته‌شده است که بررسی آن شاید خالی از لطف نباشد. مقالات نوشته‌شده در این زمینه عموماً از مشکلات زیر رنج می‌برد.
پدیده‌ی جانبداری پژوهشگر در مقالات علمی
همیشه بایستی به این نکته دقت شود که چاپ یک مقاله‌ی علمی در یک نشریه، هیچ دلیلی بر صحت اطلاعات آن نیست. زیرا رخ دادن پدیده‌ی جانبداری پژوهشگر در مقالات امری رایج است. هنگامیکه چشمداشت پژوهشگر دست آورد آزمایش را تغییر دهد پدیده‌ی جانبداری پژوهشگر رخ داده است. یعنی فرض کنید بنده به‌عنوان یک پژوهشگر باور داشته باشم که می‌شود در خواب زبان انگلیسی را آموزش دید. سپس آزمایشی برای این کار طراحی می‌کنم که این موضوع را اثبات یا رد کنم. طبیعتاً به خاطر اعتقادی که دارم امید این را دارم که موضوع اثبات شود. این چشمداشت باعث می‌شود که بنده به‌طور ناخودآگاه (یا حتی خودآگاه) طوری رفتار کنم که دست آورد آزمایش به سود بنده تغییر کند. بنابراین این امکان وجود دارد که برخی از این بررسی‌ها به همین دلیل آموزش در خواب را مثبت ارزیابی کرده باشند.
بیشتر بخوانید
تحقیقات کوتاه‌مدت
شاید بتوان گفت که تمامی تحقیقات انجام‌شده کوتاه‌مدت و در حد یک شبانه‌روز و یا کمتر بوده‌اند (مثلاً تحقیق دانشمندان سوئیسی ). این در حالی است که فرایند یادگیری امری درازمدت است. بنابراین حتی اگر فرض کنیم که آموزش زبان انگلیسی در خواب، و به‌طورکلی آموزش هر چیز دیگری در خواب صحت داشته باشد؛ هیچ آزمایشی در مورد اثرات بلندمدت آن صورت نگرفته است. مثلاً آیا این روش‌ها باعث نمی‌شود که خواب شخص مختل شود؟ اصلاً معلوم نیست که همچون موردی درست از آب دربیاید چون به‌هرحال خواب بایستی زمانی برای آرامش ذهنی افراد باشد نه زمانی برای یادگیری.
تحقیقات در شرایط خاص با نتایج ضعیف
اکثر این تحقیقات در شرایط خاصی صورت گرفته است. مثلاً در زمان خاصی مطالب صوتی برای آزمایش‌شوندگان پخش شده است. همه‌ی افراد در محیط آزمایشگاهی بوده‌اند که ممکن است امکان فراهم کردن چنین محیطی درواقع امکان‌پذیر نباشد. هیچ دلیلی مبنی بر اینکه واقعاً افراد به خواب رفته بودند و مطالب صوتی برای آن‌ها در خواب پخش شده وجود ندارد. و از همه مهم‌تر، نتایج نهایی بهبود عملکرد آزمایش‌شونده‌ها بسیار ضعیف و نزدیک به صفر گزارش شده است. مثلاً در این تحقیق که توسط محققان دانشگاه شیکاگو برای بررسی بهبود آموزش در خواب انجام گرفته است، تنها بهبود بسیار ضعیف ۴ درصدی مشاهده شده است. همچنین اصلاً مشخص نیست که آیا واقعاً افراد آزمایش‌شده در خواب این بهبود را کسب کرده‌اند یا به‌طور اتفاقی تا حدودی بیدار بوده‌اند.
تحقیقات روی مطالبی که قبلاً آموزش‌دیده‌شده است
آن‌طور که پیداست تمامی تحقیقات روی مطالبی انجام‌شده است که افراد در بیداری آن را فراگرفته‌اند. این خود نشان می‌دهد که آموزش مطالب جدید در خواب امری غیرممکن است. اینکه ذهن انسان در خواب مطالبی که قبلاً آموزش دیده را بهتر یاد می‌گیرد چیزی است که تقریباً همه‌ی ما میدانیم. شاید بارها برایتان پیش آمده باشد که مسئله‌ای را در بیداری نتوانید حل کنید اما همین‌که می‌خوابید در روز بعد به‌راحتی آن را حل می‌کنید. این موضوع می‌تواند به خاطر این باشد که در خواب نیز هنوز ذهن ما درگیر آن مسئله بوده است. بنابراین این موضوع چیز جدیدی نیست که این تحقیقات به آن رسیده‌اند.
تحقیقات روی موارد بسیار ساده
تمامی این تحقیقات روی موارد بسیار ساده‌ای انجام‌شده است. مثلاً در تحقیق دانشمندان سوئیسی که لینک آن را در بالا داده‌ام، هدف از تحقیق به یاد آوردن بهتر تعداد محدودی لغت بوده است. اما همگی میدانیم که زبان، تنها محدود در یادآوری لغات نیست. یادآوری لغات یکی از ساده‌ترین کارهایی است که زبان‌آموز بایستی از عهده‌ی آن بربیاید. اما تقویت مهارت‌های ارتباطی واقعاً مسئله‌ی پیچیده ایست که به همین راحتی‌ها نمی‌توان ادعا کرد که در خواب بشود آن را به دست آورد.
آموزش زبان انگیسی در حالت نیمه هوشیار یا همان خواب و بیدار
باوجود اینکه آموزش در حالت خواب مطلق، بی‌چون و چرا رد شده است. ولی هیچ‌کس آموزش در حالت خواب و بیدار را رد نکرده است. دلیل آن نیز روشن است. در حالت خواب‌وبیدار هنوز مغز آدم تااندازه‌ای هوشیار است. این نکته نیز برای ما کاملاً روشن بوده است. طبق نظریه ی داده های ورودی دکتر کرشن، اگر ورودی‌های آموزشی برای زبان‌آموز قابل‌فهم باشد، قطعاً یادگیری صورت می‌گیرد. اما کیفیت یادگیری به میزان توجه زبان‌آموز بستگی دارد. در حالت خواب‌وبیداری به‌هرحال شخص تا حدودی متوجه وقایع اطراف هست بنابراین یادگیری می‌تواند در این حالت صورت بگیرد. ولی بایستی این نکته را در نظر داشته باشیم که در حالت نیمه هوشیار، کارایی مغز شدیداً کم است. درواقع هیچ پژوهشی نتوانسته است ثابت کند که شخصی در حالت نیمه هوشیار مطلبی را تمام و کمال آموزش‌دیده است.
بیشتر بخوانید
- روز مادر به انگلیسی
- بهترین آموزشگاه زبان در صادقیه
- لغات و اصطلاحات گردشگری به زبان انگلیسی (Tourism)
- شب یلدا به انگلیسی
- مدرک سلتا چیست؟ شرایط و هزینه دوره مدرک celta در ایران
نتیجه‌گیری
با توجه به موارد بالا این نتیجه را می‌گیریم که تحقیقات درزمینهٔ آموزش زبان انگلیسی در خواب موارد شگفت‌انگیزی را کشف نکرده‌اند که از دید ما قبلاً مغفول بوده است. همچنین هیچ تحقیقی اثرات بلندمدت پخش شدن یک مطلب صوتی در حالت خواب را برای ما مشخص نکرده است. بنابراین اصلاً هوشمندانه به نظر نمی‌رسد که خود را فریب داده و فکر کنیم که واقعاً آموزش زبان انگلیسی در خواب تأثیرگذار است. بایستی کمی به خود زحمت داده و فعالانه تر به مطالب صوتی به زبان انگلیسی گوش دهیم.
یک پیشنهاد
ثابت‌شده است که خوابیدن، درست پس از هنگامیکه چیزی را آموزش‌دیده‌اید باعث می‌شود که بهتر آن را به خاطر بسپارید. بنابراین پیشنهاد بنده این است که اگر دوست داشتید، درست پیش از خواب، اندکی به مطلب جذاب انگلیسی گوش دهید. هنگامیکه به‌اندازه کافی احساس خواب‌آلودگی کردید، گوش دادن به آن مطلب را متوقف و به خواب بروید. بنده خود به‌شخصه این موضوع را انجام داده‌ام و تأثیرات مثبتی داشته است. ولی شدیداً تأکید می‌کنم که این کار را با محصولاتی که زیر نام آموزش زبان انگلیسی در خواب فروخته می‌شوند، انجام ندهید. بلکه تنها کافی است که به مطلبی جذاب گوش کنید.
